Yaşar Üniversitesi’nin ortakları arasında bulunduğu 6 ülkeden üniversite ve kurumların ortakları arasında yer aldığı Avrupa Birliği (AB) projesi ile engelli bireylerin, Endüstri 4.0 ile işgücüne nitelikli katılımı ve çalışma şartlarının iyileştirilmesi için çalışılacak. Endüstri 4.0 eğitiminin de verileceği proje kapsamında, erişilebilirliğin artarak engellilerin pozitif ya da negatif ayrımcılığa maruz kalmadan iş yaşamına daha fazla dahil olabilmesi hedefleniyor.
Yaşar Üniversitesi, AB Mali Destek Programları kapsamında desteklenen Avusturya’dan FH Joanneum Üniversitesi’nin koordinatörlüğünde Finlandiya, İspanya, Yunanistan ile İtalya’dan üniversite ve kurumların ortakları arasında bulunduğu “Endüstri 4.0 ile engellilerin işgücüne nitelikli katılımı” projesi ekibinde yer alıyor. Türkiye’deki çalışmalarını Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü ve İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çağrı Bulut koordinatörlüğünde, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdür Yardımcısı ve Ekonomi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Serpil Kahraman ile AB Merkezi Uzmanı Burcu Kiper’in ise araştırmacı olarak yer aldığı proje, 2 yıl sürecek. Proje kapsamında Yaşar Üniversitesi, “İşyeri yeniliği ve engelli araçları” destekleme ve geliştirilmesine yönelik olarak projenin yaygınlaştırılması faaliyetlerinde bulunacak.
Engelli bireylerin işgücüne daha fazla ve daha nitelikli katılımının sağlanmasının temel amaç olduğunu ifade eden Doç. Dr. Çağrı Bulut, “Bilindiği üzere; günümüz iş dünyası, temelini dijital inovasyonların oluşturduğu ve üretim yapılarını bütünüyle değiştirmekte olan Sanayi 4.0 adı verilen değişimle şekillenmekte. Söz konusu köklü değişim, engelliler gibi dezavantajlı bireylerin emek piyasasında dezavantajlı durumunu azaltıp engelli bireylerin üretim sürecinde daha fazla yer almaları, yalnızca istihdama katılım payını arttırmakla kalmayıp toplumsal yaşama daha fazla entegrasyon sağlanması açısından da önemli bir fırsat. Proje kapsamında, özel ya da kamu kurum ve kuruluşlarında engelli bireylerin durumu, gereksinimler, farkındalık düzeyi gibi konular analiz edildikten sonra eğitim modülü oluşturulması planlanıyor. Bununla birlikte, proje ile konuya istinaden yapılan bilimsel çalışmaların da tespiti esas alınıyor. Engelli bireyler için işyeri koşullarının iyileştirilerek, işyerlerine entegrasyonlarını arttırmanın amaçlandığı proje toplamda yaklaşık 300 bin Euro bütçeye sahip” dedi.
Türkiye’de nüfusun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan engelli bireylerin istihdama katılım oranının yaklaşık yüzde 22 olduğunu belirten öğretim üyesi Dr. Serpil Kahraman ise “Toplam istihdam içinde payı ise yalnızca yüzde 2,1. Diğer bir ifadeyle, toplam engelli nüfusunun yaklaşık yüzde 78’i üretim sürecine dahil olmamakta. Bu oran kadın engelli bireyler için daha da düşük, yüzde 92,94” diyerek engelli istihdamının yetersizliğinden bahsetti.
“Engellilere istihdam engeli”
İşgücü piyasasının doğrudan engellileri etkilemesinin kaçınılmaz görüldüğünü ifade eden Kahraman, “Türkiye’de, firmaların engelli istihdamını daha ziyade yasal bir zorunluluk olarak gördükleri bir gerçek. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın raporuna göre firmaların, engellilerin istihdam edilmeme sebepleri; yüzde 48,5 kota altında çalışan sayısını, yüzde 31,5 sektörün uygun olmaması ve yüzde 11,6 engelli başvurusu olmaması. Diğer gerekçeler ise iş kazası olasılığını arttırma, uyumsuzluk, iletişimde etkinsizlik, iş akışını yavaşlatma endişesi olarak karşımıza çıkıyor. Engelli birey istihdam etme nedenleri ise yüzde 66 yasal bir zorunluluk, yüzde 24 sosyal sorumluluk ve yüzde 10 işe uygunluk. Söz konusu firmalar, engelli bireylerin çalışma azmi ve özverileriyle firmada performans artışına katkı sağladıklarını belirtiyor” diye konuştu.
İşgücü piyasasının yapısal özellikleri de dikkate alındığında nüfusun önemli bir bölümünü oluşturan dezavantajlı grup olarak engellilerin; daha ziyade düşük ücretli, niteliksiz ve hatta kayıt dışı istihdam edilerek işgücü piyasasının dışına itilebildiğini ifade eden Bulut ve Kahraman, “Engelli bireylerin işyeri entegrasyonunu arttırmak, onların Sanayi 4,0 sayesinde daha farklı alanlarda da istihdam edilebileceklerini göstermek gibi farkındalık yaratan bu vb. projelerin yaygınlaştırılması, toplumda engellilere yönelik tutum ve davranışların da daha olumlu olabilmesi için ayrıca önem arz ediyor” dedi.
