Rusya’nın kuzeyinde bulunan Severodvinsk şehrinde 8 Ağustos’ta bir askeri eğitim sahasında meydana gelen kaza sırasında bölgedeki radyasyon seviyesi oranlarına ilişkin iddialara Rus uzmanlardan yanıt geldi. Uzmanlar, radyasyon izleme verilerine göre bölgede olay anında radyasyon seviyesinde kısa süreli bir artış yaşandığı, ancak kısa bir süre içinde de normal değerlere döndüğüne dikkat çekti. Halkın güvenliğini ve sağlığını etkileyecek bir durumun ise söz konusu olmadığı ifade edildi.
Rusya Bilimler Akademisi Nükleer Güvenlik Enstitüsü’nde görevli bilim adamı Leonid Bolshov, askeri test sahasında gerçekleşen acil durumdan sonra Arkhangelsk Bölgesi nüfusu için herhangi bir risk olmadığını belirterek, “Alarmın ardından vali liderliğinde ilgili tüm hizmet birimlerini içeren bir acil durum ekibi oluşturuldu. Sonrasında yerel halkın sağlığına zarar verecek bir durumun söz konusu olmadığına dair bir açıklama da yapıldı. Bölgedeki radyasyon seviyesi ise 90 dakika sonra doğal ölçüm değerlerine geri döndü” dedi.
“Nüfusun güvenliği ve sağlığına yönelik bir tehdit söz konusu değil” diyen Bolshov, konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Rusya Bilimler Akademisi Nükleer Güvenlik Enstitüsü’nün radyasyon izleme sistemlerinden aldığı veriler, Severodvinsk dışında Arkhangelsk bölgesindeki test sahasında meydana gelen olay sonrasında yerel halk için radyasyon tehlikesi olmadığını gösteriyor. Radyasyon izleme sistemlerinden elde ettiğimiz çevrimiçi verilerimiz var. Arkhangelsk Bölge Sistemi ASKRO’ya (otomatik radyasyon izleme sistemi) göre, 8 Ağustos Perşembe günü, Severodvinsk’te arka plan radyasyonunda bir buçuk saatlik bir artış olduğunu gördük. Bu kısa vadeli bir artış tam doz 1-2 mikrosievert düzeyinde gerçekleşti. Bu oran, bir yıl içinde halkın maruz kalmasına izin verilen bir milisievertten bin kat daha azdır. Bir X ışını tedavisinden alınan doz çok daha yüksektir. Örneklerle genel bir karşılaştırma yaparsak; bu oran tıbbi röntgen muayenesi sırasında hastanın aldığından çok daha azdır. Bu seviye bir yolcunun bir saatlik uçuş sırasında 10 bin metre yükseklikte aldığı güneş radyasyonu dozu ile karşılaştırılabilir. Moskova’dan ortalama 8 saat süren Vladivostok’a normal bir uçuş sırasında, yolcuların Severodvinsk’te elde edilebileceklerinden birkaç kat daha fazla radyasyon dozu aldıklarını göstermektedir. Ayrıca, Severodvinsk’te doz seviyesi kısa bir süre arttı ve neredeyse hemen normale döndü.”
"Tamamen güvenli"
Nükleer endüstrisinde bağımsız bir uzman olan Atominfo Başkanı Aleksandr Uvarov, “Roshydromet’in raporunda bahsettiği Severodvinsk’teki doğal radyasyon seviyesinin kısa süreli aşılması verileri nüfus için tamamen güvenlidir. Örneğin, diş hekiminde dişlerin röntgen muayenesi sırasında, hasta daha büyük miktarda radyasyon alır. 8 Ağustos’ta Severodvinsk’te alınabilecek radyasyon dozu, Moskova’dan St. Petersburg’a uçuş sırasında yolcunun aldığından 1.5 kat daha az” bilgisini verdi.
Kentin Sivil Savunma Birimi Başkanı Valentin Magomedov da yaptığı açıklamada, Severodvinsk’teki radyasyon altyapısının yaklaşık otuz dakikalık sürede izin verilen seviyenin üç katına yükseldiğini belirterek, “İzin verilen maruz kalma oranı, saatte 0.6 mikrosieverttir. Tüketici hakları gözlemcisi Rospotrebnadzor, sindirim sisteminin röntgenini çektiren bir hastanın bile muayenesinde 3.3 milisievert radyasyona maruz kaldığını belirtti” ifadelerini kullandı.
Kabul edilen sınırda gerçekleşti
Rus hava izleme servisi Roshydromet, Severodvinsk’teki bir askeri eğitim alanında yaşanan olay sırasında bireysel gözlem istasyonlarındaki radyasyon seviyesinin kısa süreli olarak doğal ölçüm değerlerinin üzerine yükseldiğini ancak yarım saat içinde seviyelerin keskin bir şekilde düştüğünü, 2 saat sonra ise durumun tamamen normale döndüğünü açıklamıştı. Uzmanlar ise radyasyon oranlarındaki bu kısa süreli yükselişin kabul edilen seviyelerde olduğunu ve herhangi bir tehlike oluşturmadığını vurguladı. Rapora göre saat 12.00 ile 14.30 arasında gerçekleşen radyasyon seviyesi şöyle aktarıldı:
"8 Ağustos 2019’da saat 12:00’de Moskova’da yapılan Kuzey UGMS’ye göre, Arkhangelsk Bölge Sistemi ASKRO’ya (otomatik radyasyon izleme sistemi) göre Severodvinsk’teki 8 lokasyondan altısında radyasyon seviyesi doğal ölçüm seviyesinin 4 ila 16 kat üzerine çıktı ve saatte 0.45 ila 1.78 mikrosievert arasında gereçekleşti. 8 Ağustos’ta saat 12:30’da, radyasyon seviyesi saatte 0.21 ila 0.44 mikrosievert, saat 13: 00’de 0.13 ila 0.29 mikrosievert, saat 14:30 itibariyle tamamen normale döndü ve 0,13 ile 0,16 mikrosievert arasında bir orana ulaştı.”
Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Severodvinsk’ta bulunan askeri birlikteki yaşanan kazanın, sıvı yakıtlı roket motoru için denenen ’radyoizotop güç kaynağı’ndaki sorun nedeniyle yaşandığını bildirmişti.
